Engelliler için kütüphanelere erişim - KONTROL LİSTESİ

UluslararasıKütüphaneDernekleriveKuruluşlarıFederasyonuIFLAMeslekiRaporlar,No.89 Engellileriçinkütüphanelereerişim-KONTROLLİSTESİ BirgittaIrvallveGydaSkatNielsen ©Copyright2005InternationalFederationofLibraryAssociationsandInstitutions Engellileriçinkütüphanelereerişim-Kontrollistesi/BirgittaIrvallveGydaSkatNielsenTheHague,IFLAHeadquarters,2005.–12s.30cm.–(IFLAMeslekiraporlar:89)ISBN9077897046 ISSN0168-1931 İÇİNDEKİLER ÖNSÖZFİZİKSELERİŞİM s.3 s.4 Kütüphanedışında s.4 Kütüphaneyegiriş s.4 Materyalvehizmetlereerişim s.5 --Fizikselalan s.5 --Tuvaletler s.5 --Ödünçvermemasası s.5 --Danışma/bilgimasası s.5 --Çocukbölümü s.6 --Okuma,işitmevediğerengellilerbölümü s.6 MATERYALTÜRLERİ s.7 Engellilereözelmateryaller s.7 Bilgisayarlar s.7 HİZMETVEİLETİŞİM s.8 Personelnasıleğitilir? s.8 Engellikullanıcılaraözelhizmetler s.8 Engellikullanıcılaranasılbilgiverilir? s.8 --Görmeengellileriçin s.8 --Sağıryadaişitmeengellikişileriçin s.9 --Okumagüçlüğüçekenkişileriçin s.9 --Fizikselengellikişileriçin s.9 --Bilişselengellikişileriçin s.9 --Bilgilerinasılkolayanlaşılırhalegetirirsiniz? s.10 --Websitesi s.10 Engelliörgütleriylevebireylerlenasılişbirliğiyapılır? s.10 DİĞERKAYNAKLARs.12 ÖNSÖZ Herkesiçinherkütüphaneyeerişim Dünyadakibirçokülkede,engellikullanıcılarınkütüphanelerikullanmakiçinerişimihenüzmevcutdeğildirvehattakullanmalarıbeklenmemektedir.Tümkütüphanekullanıcılarınaeşitfırsatlarsağlamakiçinkütüphanebinalarınınfizikselkoşullarıyanısıra,kütüphanehizmetveprogramlarınadaengellikullanıcıgruplarınıngözüylebakmakgerekir. IFLADezavantajlıKişilereHizmetVerenKütüphanelerDaimiKomitesi(LSDP)tarafındangeliştirilenvehertürkütüphane(kamu,akademik,okul,özel)içinuygulanabilirbiraraçolaraktasarlananbukontrollistesi;1)binalara,hizmetlere,materyallereveprogramlaramevcuterişilebilirlikdüzeylerinideğerlendirmekve2)gerektiğindeerişilebilirliğiartırmakiçinkullanılabilir.Kütüphanepersonelininerişilebilirlikgereksinimleribubelgeninkapsamıdışındadır. Birkütüphaneyierişilebilirkılmakiçinekonomikkaynaklaragereksinimduyarsınız.Bununlabirlikte,çokküçükmiktarlardaparaylayadaherhangibirmaliyetolmadanpekçokiyileştirmeyapılabilir.Çözüm,sıklıklapersonelintutumdeğişikliğiveyenidüşünmebiçimleriylebulunabilir. Değerlendirmesürecineengelligruplarınınvedestekkuruluşlarındantemsilcilerindâhiledilmesiniöneriyoruz.Kontrollistesibulgularıylabirliktebukişilerdengelengirdiler,gelecektekiplanlamanınyanısıraaciliyileştirmeönlemleriiçinçokyararlıbilgilersağlayacaktır. Kütüphanelervebinalarıdünyaçapındaçokfarklıolduğundan,bukontrollistesinicelölçümleriiçermez.Bukonuda,kütüphanepersonelininherülkedekiilgiliyasaveyönetmelikleriuygulamasınıyadadezavantajlıkullanıcılarıylatestetmesiniöneririz. Değişimgenellikleyavaşgerçekleşirancakşuandaasılmeseleenönemlikonuyaodaklanmaktır:Gerekmevcutbinavehizmetlerindeğerlendirilmesigerekseyenilerininplanlanmasıolsun,engellilikdurumunabakılmaksızıntüminsanlariçinerişimdeeşitliğinyolgöstericiilkehalinegetirilmesi. Engellilerekütüphanedehoşkarşılandıklarınıhissettirmeninsizinsorumluluğunuzdaolduğunuunutmayın. BirgittaIrvallveGydaSkatNielsen FİZİKSELERİŞİM Birülkeninkütüphaneleriniherkeskullanabilmelidir.Kütüphaneninçevresi,giriş,tuvaletler,merdivenler,asansörlerveözelodalarfarklıengeltürlerinesahipkişileriçinerişilebilirolmalıdır.Tekerleklisandalyedekibirkişitümbölümlereulaşabilmeli,görmeengellibirkişibastonyadarehberköpekileyürüyebilmeliveengellereçarpmadanyolunubulabilmelidir.İşitmeengellibirkişikütüphanepersoneliileiletişimkurabilmelidir.Zihinselengeliolanbirkişi,kitaplarıvediğermateryallerikolaycabulabilmelidir.Disleksiyadabaşkabirokumaproblemiolanbirkişikütüphanedeyolunubulabilmelidir. Kütüphanedışında Engellilerkütüphanebinasınınbulunduğukonumaulaşabilmeli,kütüphanebinasınayaklaşabilmelivebinayakolayvegüvenlibirşekildegirebilmelidir.Anagirişeerişilemiyorsa,otomatikkapıaçıcı,rampavetelefoniledonatılmışikincibirerişilebilirgirişsağlanmalıdır. Uluslararasıengellisembolüileişaretlenmişyeterliparkyeri Kütüphanegirişineyakınparkyeri Anlaşılırveokunmasıkolaytabelalar Girişegideniyiaydınlatılmışveengelsizerişimyolları Giriştepürüzsüzvekaymazyüzey Gerekirse,merdivenlerinyanındakorkuluklu,kaymazveçokdikolmayanbirrampa Rampanınherikiyanındakorkuluklar(trabzanlar) Girişteişitmeengellikullanıcılariçinerişilebilirtelefon Kütüphaneyegiriş Tekerleklisandalye,koltukdeğneğiyadayürüteçkullananbirkişikapıdangiripgüvenlikkontrolnoktalarındangeçebilmelidir.Bastonluyadarehberköpekligörmeengellibirkişideengellerlekarşılaşmadangirebilmelidir. Girişkapısınınönündetekerleklisandalyenindönebilmesiiçinyeterlialan Tekerleklisandalyeningirebileceğigenişliktebirgirişkapısı Tekerleklisandalyedekibirkişininerişebileceğiotomatikkapıaçıcı Tekerleklisandalyegirişiniengellememekiçinkapıeşiğininolmaması Görmeengellileriuyarmakiçinişaretlenmişcamkapılar Tekerleklisandalye/yürüteçyadadiğerhareketlilikyardımcılarıilegeçilebilecekgüvenlikkontrolnoktaları Zıt/farklırenklerleişaretlenmişmerdivenlervebasamaklar Asansörleregidensembol(piktografik)işaretler 